Có những nơi, chỉ cần nghe tên đã gợi lên cả một nền văn hóa. Cảnh Đức Trấn – thị trấn nhỏ ở tỉnh Giang Tây, Trung Quốc – là một nơi như thế. Với hơn 1.000 năm lịch sử làm gốm sứ, nơi đây không chỉ là thủ phủ gốm sứ của Trung Hoa, mà còn là điểm đến của những người trẻ tìm kiếm sự bình yên và cảm hứng sáng tạo trong nhịp sống chậm rãi.
Ở Nhỏ Một Chút, chúng tôi tin rằng mỗi món gốm không chỉ là một vật dụng, mà còn là kết tinh của thời gian, tâm huyết và nghệ thuật sống chậm.
Những thủ phủ gốm nổi tiếng thế giới: nơi đất và lửa giao hoà
Gốm – tưởng chừng chỉ là đất và nước, nhưng khi qua bàn tay con người và lửa hồng nung đốt, lại trở thành những di sản bất tử của văn hoá nhân loại.
Trên thế giới, có những vùng đất được thiên nhiên ưu ái ban tặng nguyên liệu tinh khiết, kỹ nghệ chế tác tinh xảo, và cả những dòng truyền thừa hàng ngàn năm không đứt mạch.
Hãy cùng Nhỏ Một Chút dạo qua những thủ phủ gốm nổi tiếng nhất thế giới – nơi đất cũng biết kể chuyện.
Việt Nam – Bát Tràng (~670 năm)
Lịch sử: Hình thành vào khoảng năm 1352, Bát Tràng là làng gốm truyền thống bên sông Hồng, nay thuộc Gia Lâm, Hà Nội. Nơi đây tụ hội các nghệ nhân từ Chu Đậu, Thổ Hà, Phù Lãng, tạo nên làng gốm nổi tiếng nhất Việt Nam.
Đặc điểm: Men rạn, men ngọc, men lam đặc trưng. Gốm Bát Tràng vừa mang vẻ đẹp mộc mạc, vừa có nét tinh xảo, phù hợp cả đời sống hiện đại lẫn truyền thống.
Giang Tây, Trung Quốc – Cảnh Đức Trấn (>1.000 năm)
Lịch sử: Nghề làm gốm ở đây có từ cuối thời Đông Hán (thế kỷ 1–2), nhưng phát triển mạnh từ thời Tống (khoảng năm 1004) khi được sắc phong là nơi sản xuất sứ cho hoàng cung.
Đặc điểm: Nổi bật với men xanh trắng (青花瓷). Sứ mỏng, nhẹ, trong như ngọc. Là thủ đô gốm sứ của Trung Hoa suốt hơn 1.000 năm, và vẫn là trung tâm sản xuất gốm cao cấp đến nay.
Phúc Kiến, Trung Quốc – Đức Hóa (~1.000 năm)
Lịch sử: Nghề gốm ở Đức Hóa bắt đầu từ khoảng thế kỷ 10–11, rực rỡ thời Minh – Thanh.
Đặc điểm: Gắn liền với dòng sứ trắng Blanc de Chine, mịn như sáp, thường dùng làm tượng Phật, trà cụ, linh vật. Thanh tịnh, thuần khiết, mang tinh thần phương Đông rất rõ.
Triết Giang, Trung Quốc – Long Tuyền (~900–1.000 năm)
Lịch sử: Nổi bật từ thời Tống (khoảng thế kỷ 10–13), Long Tuyền là cái nôi của dòng men ngọc xanh (celadon).
Đặc điểm: Màu men xanh lục sâu, ánh ngọc, sắc trầm. Được giới thiền, trà đạo và người yêu vẻ đẹp cổ điển ưa chuộng.
Nhật Bản – Arita (~400 năm) & Mashiko (~170 năm)
-
Arita: Nghề làm sứ bắt đầu từ năm 1616, do nghệ nhân Triều Tiên Yi Sam-pyeong khởi đầu. Là trung tâm gốm sứ cao cấp Nhật Bản.
-
Mashiko: Bắt đầu từ khoảng 1853, nổi lên cùng phong trào mingei (thủ công dân gian).
Đặc điểm: -
Arita: Tinh xảo, trắng trong, thanh lịch.
-
Mashiko: Thô mộc, ấm áp, mang vẻ đẹp “không hoàn hảo” rất Nhật.
Ý – Deruta & Faenza (~500–600 năm)
Lịch sử: Gốm phát triển cực thịnh từ thế kỷ 15–16 (khoảng năm 1400–1500), thời kỳ Phục Hưng.
Đặc điểm: Gắn với dòng maiolica – gốm tráng men thiếc với hoa văn baroque rực rỡ. Từng là biểu tượng của sự giàu có và thẩm mỹ Ý cổ điển.
Mexico – Puebla (~450 năm)
Lịch sử: Gốm Talavera xuất hiện vào khoảng thế kỷ 16 (năm 1570 trở đi), do người Tây Ban Nha truyền nghề sang Tân Thế Giới.
Đặc điểm: Nền trắng, họa tiết xanh cobalt hoặc đa sắc. Mang đậm tinh thần dân gian bản địa và ảnh hưởng châu Âu. Tươi vui, bền màu, sống động.
Một vài vùng đất khác
Phật Sơn (Foshan, Trung Quốc): nổi bật với gốm dân dụng và mỹ nghệ.
Liling (Hồ Nam, Trung Quốc): chuyên về sứ màu xuất khẩu.
Yixing (Giang Tô, Trung Quốc): quê hương của ấm tử sa – bảo vật trong nghệ thuật trà đạo.
Lời kết: đất, nước và bàn tay
Qua bao nhiêu thời đại, những mảnh đất này vẫn lặng thầm nung dưỡng những tác phẩm không chỉ đẹp mắt, mà còn mang hơi thở của ngàn năm văn hoá.
Ở Nhỏ Một Chút, chúng tôi luôn tin rằng: một mảnh gốm nhỏ, một nét chạm nhẹ – cũng có thể lưu giữ lại cả một mối duyên kỳ ngộ giữa đất, lửa và lòng người.